Nefel

[ PÊNCŞEM, 2024-04-25 ] [ BIKE MALPERA DESTPÊKÊ ] [ BÊXE NÊV BIJAREYAN ] [ KONTAKT ] [ INFO ] [ LÊGERÎN & ARŞÎV ]

DESTPÊK

	Nûçe

	Nivîsar

	Kulturmagazîn

	Hevpeyvîn

	Kolumnîst

	Ewrokurd

	E-Pirtûk

	Lîteratûr

	Ziman

	Muzîk

	Foto

	Lînk

E-POSTEYA TE

	Nav (Username)



	Şîfre (Password)





	»E-posteyeka nû bo xwe qeyd bike

REKLAM

KOLUMNÎST

Seyîd Riza

STOCKHOLM, 15/11 2005 — Piştî ko komara guran, Komara Turkîye, hat damezrandin û karê tirkan bi kurdan xilas bû, wek hemî carên berê, tirkan careke din, bi bêbextî û bêexlaqîya xwe, xwe dan dest. Ew soz û peymanên ko dabûn kurdan bi carekê avêtin paş guhên xwe û ji bîr kirin. Qaşo em du mîletên bira bûn û di damezrandina Turkîyeyê de hevbeş û şirîk bûn, lê gava tirkan li Lozanê tapûya komara xwe bidest xistin û ji alî dunyayê ve hatin naskirin, êdî çu pêwistîya wan bi kurdan nemabû, bîleqis divîya bi tifing û şûr biajotana ser kurdan û ew ji hev bixistana da ko careke din bi ser xwe de neyên.

Ji sala 1925an heta bi sala 1938an tirkan gav bi gav careke din welatê me, Kurdistan, dagir kir. Mîletê kurd li dij dagirkerîyê rabû ser xwe lê ji ber gelek hoyan bi serneket. Di wan sêzdeh salan de Kurdistan seranser di nav agir û şewatê de ma. Bi sedan serokên kurdan ji alî tirkan ve hatin îdamkirin. Tirkan bi sedan gund wêran kirin, bi dehhezaran kurd kuştin. Yên nehatin kuştin jî ketin ber sirgûnê…

Tirk ewqas ji mirovatiyê dûr û bêexlaq bûn ko berî îdama wan serokên kurdan, li ber çavên bavan lawên wan îdam kirin. Nivê şevekê tirkan Seyîd Riza û lawê wî mehkeme kirin û sibeha 18ê Teşrînê sala 1937an ew îdam kirin. Seyîd Riza 75, lawê wî Reşik 17 salî bû, ji bo li gorî qanûna xwe tirk karibin wan îdam bikin, temenê Seyîd Riza daxistin 65an yê Reşîk jî derxistin 25an. Digel gelek kurdên din, di sala 1925an de, dest û lingên wan di darên kelemçan de, li ber çavên Seyîd Abdulqadir lawê wî Mihemed , di sala 1938an de li ber çavên Seyêd Riza lawê wî Reşîk Huseyîn îdam kirin.

Ji bo bîranîna Seyîd Riza û hevalên wî yên kurdperwer min şiîra jêrîn nivisî. Bi rêzdarî wan hemî şehîdên Kurdistanê bi bîr tînim.

Seyîd Riza

bi çîyayên berz
gelîyên kûr
newalên dûr
çemên mîna mûnzûr
dêrsim
xemla te wek dotmîr
serê te bilind e wek pismîr
xezal diçêrin li zozanan
berx dikalin li mêrg û balan
marî dixwînin li zinaran
bihar e êdî mîna caran

warê bazan
mekanê hozan dêrsim
tu bi navûdeng î
wek xortekî çeleng î
tu tirsa dilê romîyan
sal ji salên sîhan

tu jî birindar î
dêrsim
tu jî xeşîm û bê yar î
mîna bav û kalan dilpak û hejar î
ji bo şerefa xwe serhildidî ji neçarî

bihur û neqeb tev girtî ne
şervanên seyîd tê de veşartî ne
rê nadin romîyan
ji newal û gelîyan
romî zexel in
li dehfikan digerin
ji seyîd re xeberê dişeyînin
dibên were em agir bitefînin

meçe seyîd meçe
bextê romê tune meçe
elîşêr û zarîfe bi bîr bîne meçe
li dîrokê veger meçe
rom xayîn e gidî meçe

seyîd rabû li sehera sibê
alpdogan gotibû bila bê
walîyê erzinganê li bendî bû
faqeq ji bo seyîdê min danîbû

seyîd anîn li zindanan
gazî kirin li meydanan
gotin me girtîye bazê kalan
bizanin em ê timî gurê har bin
hûn ê hergav weha şîva mar bin

saet dozdehê şevê
seyîd birin dadgehê
biryar dan wê gavê
da îdam bikin li seherê
seyîdê min anîn rasteya sêdarê
lawê seyîd reşîk huseyîn li bal ê
reşîk ciwanekî dirêj î çeleng e
porê wî dibiriqe bi heft reng e
reşîk xortekî delalî
bi temen hîn hevdeh salî
goreyên dirêj yên neqişandî li pê ne
mîna nexşeya kurdan bi wêne
li ber çavên bavo reşîk birin
xeleka sêdarê bi ustî kirin
reşîk berê xwe da bavo
got: babo, mîletê kurd weş bo!

seyîd meşîya çû ber sêpikê
serê xwe xist xelekê
pehînek li darê bin lingan da
pê re ruhê xwe berda
seyîdê min li ba ket
berê wî li reşîk ket
çavên wî vekirî
li reşîk dinihêrî bi dilekê hezkirî

romîyan got halan û talan e
bigirin, bikujin, bişewitînin van belan e
avêtin ser gund û ban e
negotin kal û pîr û ciwan e
dan ber xwe mîna revdê guran
keçên xama, bûkên desthinekirî revîyan
xwe avêtin ji zinar û devîyan
ji bo nekevin destê romîyan
mûnzûr wergirtibû rengê sor e
ne hine bû, xwîna xortên hawirdor e
dêrsimî revîyan li çîyan e
gurên har ji par re gihane
şikeft tije ne bi zarok û kal û pîr
romîyan ew girtin wek hêsîr
girtin devê şikeftan
pê re agir berdan

ji hundir radibû hawar û fîxan
kal û pîr û nevî dişewitîn wek dar û maxan
ev bû medenîyeta romîyan
ev bû tedîp û tenkîla wan
ev bû komara guran
ev bû li sala hezar û nehsed û sîh û heştan

havîn 2005

-----------------------------------

Nivîskar: SERDAR ROŞAN
Weşandin: 2005-11-15
Xwendin: 4860