Nefel

[ SÊŞEM, 2024-04-16 ] [ BIKE MALPERA DESTPÊKÊ ] [ BÊXE NÊV BIJAREYAN ] [ KONTAKT ] [ INFO ] [ LÊGERÎN & ARŞÎV ]

DESTPÊK

	Nûçe

	Nivîsar

	Kulturmagazîn

	Hevpeyvîn

	Kolumnîst

	Ewrokurd

	E-Pirtûk

	Lîteratûr

	Ziman

	Muzîk

	Foto

	Lînk

E-POSTEYA TE

	Nav (Username)



	Şîfre (Password)





	»E-posteyeka nû bo xwe qeyd bike

REKLAM

KOLUMNÎST

Tirkiye ji bakur ve û Iraq ji başûr ve cihî li Kurdistanê teng dikin

STOCKHOLM, 15/9 2008 — Krîza di nêvbera Kurdistanê û Iraqê de herçend wekî nakokiyeka li ser Kerkûk, Xaneqîn û deverên dî yên Kurdistanê xuya bike jî di eslê xwe de hevkariya dewletên cîran cesaretê dide hikûmeta Bexdayê ko helwêsta xwe li hemberî herêma federal ya Kurdistanê nîşan bide. Tirkiye û Iraq bawer dikin ko dê bikarin berpê û cihî li desthilata Kurdistanê teng bikin. Xetera biserketina wan û lawazbûna Kurdistanê heye.

Tirkiye bi operasyon û doza Ergenekonê baskê antîemerîkan yê di nêv ordiya xwe û îdareya dewleta xwe de ta dereceyekê tesfiye kir û medyaya xwe jî li hemberî Emerîkayê bêdeng kir. Serokerkanê nû yê Tirkiyeyê Îlker Başbugî di destpêka vê mehê de got têkiliyên Tirkiyeyê û Emerîkayê di asta herî baş de ne û ew dixwazin wan têkiliyan biparêzin.

Şerê Gurcistanê û Rûsyayê jî wisa kir ko Tirkiye pirtir xwe nêzîkî Emerîkayê û Ewropayê bike û qedrê stratejîk yê cografyaya Tirkiyeya siyasî ya îro zêde bû. Yanî Tirkiye û nemaze hêzên eskerî yên Tirkiyeyê cardî destê xwe xurt dibînin û lewra Îlker Başbugî di minasebeta dewrgirtina wezîfeya xwe ya nû de 28-ê tebaxê di heqê doza miletê kurd ya li bakur de got:

— Divêt hemî hemwelatiyên Tirkiyeyê xwe ji wê yekê venedin ko bibêjin “Ez bextewar im ko tirk im” û “Ez ferdekê miletê tirk û hemwelatiyê wê me” û divêt dudiliya wan [ya kurdan] ya di vî warî de jî nemîne.

Îlker Başbugî her hingê got ew rênadin ko minaqeşe li ser “dewleta neteweyî” ya tirkan bêt kirin û got çênabe ko kurdan ti mafên grupî yan etnîkî hebe û got:

— Li gor me avahiya neteweyî ya Tirkiyeyê ne meseleyeka wisa ye ko bêt minaqeşe kirin yan qabilî minaqeşeyê be. Ji ber ko têkiliya vê avahiyê yekser bi hebûna Tirkiyeyê ve girêdayî ye. Lawazkirina avahiya neteweyî yan jî minaqeşekirina wê têt wê maneyê ko mirov yekîtiya axa Tirkiyeyê û miletê wê naxwaze. Hinek alî [yanî kurd] hertim bi awayekê vekirî dibêjin bila nasnameya wan ya etnîkî bi qanûna esasî bêt garantî kirin. Armanca vê fikrê [têkbirina] avahiya dewleta neteweyî ye.

Her hingê Îlker Başbugî behsa başûrê Kurdistanê jî kir û got hêza Tirkiyeyê heye ko nehêle “kiyanê siyasî yê li bakurê Iraqê” yanî herêma federal ya Kurdistanê ji kontrola Tirkiyeyê derkeve û got armanca Tirkiyeyê ew e ko “yekîtiya siyasî û terîtoryal” ya Iraqê biparêze yanî nehêle ko Iraq parçe bibe û nehêle ko herêma Kurdistanê jî desthilateka xurt li hemberî Bexdayê hebe.

Çarê meha îlonê jî serokerkanê tirkan Îlker Başbug digel hemî serokên hêzên eskerî yên Tirkiyeyê çû Diyarbekira paytexta bakurê Kurdistanê û got “şerê Tirkiyeyê yê li dijî terorê” dê berdewam be û got bila gumana ti kesî jê nebe. Mebest ji “şerê li dijî terorê” ne şerê li dijî PKK-ê lê belê şerê li dijî hemî daxwazên miletê kurd li bakurê Kurdistanê ye.

Yanî ji îro û pê ve em dê li bakur pirtir nûçeyên şerî bibihîsin û bixwînin. Kontrola bakurê Kurdistanê dê cardî di destê eskeran de be û di realîteyê de hikmê “orfî îdare” dê hebe û kurd dê bêne kuştin. PKK û “terora PKK-ê” jî tenê bihane ye.

Her di vê demê de Iraq jî dê bazoyên xwe yên zordariyê nîşanî Kurdistanê bide û lêbixebite ko desthilata hikûmeta Kurdistanê di wîlayeta Hewlêr, Silêmanî û Dihokê de hebs bike û navê federasyonê jî bike otonomiyeka wekî ya salên 70-yê.

Dijminên kurdan û Kurdistanê li hev kirine. Gelo rê heye ko kurd jî li hemî parçeyên Kurdistanê li hev bikin? Pirs ev e.

***

Têbînî: Ev nivîsar di heman demê de bi soranî di rojnameya Rûdawê de li Hewlêrê û bi kirmancî jî di sîteya Nefelê û sîteya Rûdawê de hatiye weşandin.

-----------------------------------

Nivîskar: ARIF ZÊREVAN zerevan@nefel.com
Weşandin: 2008-09-15
Xwendin: 7169