Nefel

[ PÊNCŞEM, 2024-04-18 ] [ BIKE MALPERA DESTPÊKÊ ] [ BÊXE NÊV BIJAREYAN ] [ KONTAKT ] [ INFO ] [ LÊGERÎN & ARŞÎV ]

DESTPÊK

	Nûçe

	Nivîsar

	Kulturmagazîn

	Hevpeyvîn

	Kolumnîst

	Ewrokurd

	E-Pirtûk

	Lîteratûr

	Ziman

	Muzîk

	Foto

	Lînk

E-POSTEYA TE

	Nav (Username)



	Şîfre (Password)





	»E-posteyeka nû bo xwe qeyd bike

REKLAM

KOLUMNÎST

Kurdî wekî derseke berbijar

HELSÎNKÎ, 15/6 2012 — Gotineke civaknasê tirk yê kurddost Ismail Beşikçi van rojan di medyaya civakî de (Facebook û hwd.) pirr tê belav kirin. Ew dibêje "[Dersa] kurdî ya berbijar dikare ji tirkan re be lê ne ji kurdan re." Bi vê ew dixwaze bibêje ko mafê kurdan yê perwerdeya bi temamî bi kurdî heye.

Gelek kurd ne tenê dibêjin ko kurdî wek derseke berbijar ne bes e lê heta dibêjin ko wê naxwazin jî ji ber ko wê wek henekên dewletê bi kurdan dihesibînin. Lê gelo divê em bi rastî mafê xwendina kurdî wek derseke berbijar çawa binirxînin?

Ez bi xwe li ser wê qenaetê me ko qet ne bes e. Bi min heta perwerdeya bi temamî bi kurdî jî ne bes e. Tirkan bi kêmî 90 salan hewleke aktîv bo kuştina zimanê kurdî daye. Mixabin heta dereceyekê bi ser ketiye jî. Erê kurdî wek ziman nemiriye lê pirraniya kurdan bi kurdî naxwînin û rojane bi kurdî na-axivin jî. Tek çareya adilane ew e ko ev hemû zerer û ziyana ko li zimanê me hatiye kirin, were qerebûkirin anku tezmînat jê re werin dan. Ev tê wê maneyê ko divê dewlet tedbîrên çalak û mesrefeke zêde li zimanê kurdî bike daku wî vejîne.

Wek min got, kurdî wek derseke berbijar qet ne bes e. Lê dîsa jî rêvebûna li ber xwendina bi kurdî heta tenê wek derseke berbijar jî pêngaveke giring e ko divê kurd ji destê xwe nedin. Divê sûd û mifa ji vê derfet û delîvê re were dan û kurd bi wê xwe hêdî-hêdî hazirî perwerdeya hemû bi kurdî bikin.

Li Başûrê Kurdistanê ev zêdeyî bîst salan e ko kurd di pratîkê de ji bin nîrê zilm û zordariya dewleta navendî ya Bexdayê azad bûne. Lê hê jî perwerde hemû bi temamî nebûye kurdî lê roj bi roj zêdetir bi kurdî ye.

Niha li Bakurê Kurdistanê ne tenê dewlet ne amade ye ko hemû perwerdeyê bike bi kurdî. Kurd bi xwe jî ne hazir in ko bi carekê derbasî perwerdeya bi temamî bi kurdî bibin. Ne materyal û ne jî mamoste hene ko hemû xwendingeh li seranserî Bakurê Kurdistanê dest ji perwerdeya bi tirkî berdin û dest biavêjin perwerdeya bi kurdî.

Niha giring e ko zarok bi tirkî re hînî xwendina bi kurdî jî bibin. Herwiha pirr baş e ko beşên kurdnasiyê li zanîngehan vedibin. Di deh-bîst salan de ew dikarin mamosteyan bigihînin û ew mamoste derbasî hînkirina zarokan bibin. Wiha hêdî-hêdî rê li ber perwerdeya bi temamî bi kurdî vedibe.

Berevajî hin kurdan, ez bi xwe ji vebûna derfet û delîvên li ber kurdî li Bakurê Kurdistanê - û piştî ruxîna hikûmeta niha ya Sûriyê li ber kurdên Başûr-Rojavayê jî - gelek bihêvî me.

Divê kurd li mafên ko piço-piço tên dan xwedî derkevin lê di eynî demê de ji dewletê hê gelek tiştên din jî bixwazin û bistînin. Lê eger dewlet niha serbixweyiya temam nede me, bila em eqliyeta "yan serbixweyî yan asîmîlasyon" tev negerin.

Û ya ji hemûyan jî giringtir ew e ko niha kurd hinekî tehemilê bikin û li malên xwe bi kurdî biaxivin. Sibê ev kurdî ê derfet û delîvên berfirehtir jî peyda bike. Lê niha berpirsiyarî li ser milê dêbaban e. Nebin qatilên zimanê xwe!

-----------------------------------

Nivîskar: HUSEIN MUHAMMED husein.muhammed@gmail.com
Weşandin: 2012-06-15
Xwendin: 8592