Nefel

[ ŞEMÎ, 2024-04-20 ] [ BIKE MALPERA DESTPÊKÊ ] [ BÊXE NÊV BIJAREYAN ] [ KONTAKT ] [ INFO ] [ LÊGERÎN & ARŞÎV ]

DESTPÊK

	Nûçe

	Nivîsar

	Kulturmagazîn

	Hevpeyvîn

	Kolumnîst

	Ewrokurd

	E-Pirtûk

	Lîteratûr

	Ziman

	Muzîk

	Foto

	Lînk

E-POSTEYA TE

	Nav (Username)



	Şîfre (Password)





	»E-posteyeka nû bo xwe qeyd bike

REKLAM

ZIMAN

[îdiyom] Mirov »banqeyê dişelîne« yan jî »banqeyê tazî dike«


	» Mirad Gundikî

DIYARBEKIR, 24/6 2009 — Di nava fîlimekê de wek kêrek di dilê min de bête çikilandin, şewat çû dilê min. Ji ber ko ez, ava heyina xwe ji vî zimanî distînim, xulam û evîndarê vî zimanî me. Hima yekê/yeka barê vî zimanî li xwe kiribe, xeletiyek an jî şêlotiyekê bêxe di nêv zimanê me kurdiya şêrîn de, ez di cihê xwe de dihelim.

Çiqesê baş e, zimanê ko em pê diaxivin bûye zimanê televizyonan. Bernameyên xweş, fîlimên dublajkirî…hwd tête li ser zindîcamên me. Ez vê yekê bo parastina zimanî wek çepereka bihêz dibînim. Lê belê ji ber ko me cihê wan di dilê xwe de çêkiriye xeletiyên wan jî ji bo me gelekê dilêş in. Taybetî dema ko ji zimanê tirkî raste-rast wergêrê dikin, ez dikarim bibêjim ko yên tirkî nezane, ji wan komeken fêm nake.

Bo nimûne:

Ji televizyoneka me: “Şeş kesan jiyana xwe winda kirin.”
Ya tirkî: ”Altı kişi yaşamını kaybetti”
Ya rast: “Şeş kes mirin/gihan dilovaniya xwe/çûn ber rehmetê”

Ji televizyoneka me ya dî: “Wî banqe tazî kiriye”
Ya tirkî: “O banka soymuş”
Ya rast: “Wî banqe şelandiye”

Ji televizyoneka me ya dîtir: “Navê te ji ber çavên min reviyaye”
Ya tirkî: “İsmin gözümden kaçmış”
Ya rast: “Navê te li ber çavên min ne ketiye”

Ji rojnameyeka me: “Got Nûh ne got peyxember”
Ya tirkî: “Nuh dedi peygamber demedi”
Ya rast: “Ji yeka xwe ne hat xwarê / Piyê xwe da tehtê”

Ji bilî wergerê, tewang û veqetandek di gelekê deran de ne hatiye bi kar anîn. Lê ya ez ecêbmayî kirime ew e ko navê “mê”-yan ditewînin lê yên “nêr”-an natewînin erê min ev fêm kir lê ya min fêm nekirî: çima navên mê yên biyanî natewînin?

Bo nimûne:

Ya rast: Ez Mihemedî/Mihê dibînim.
Ya xelet: Ez Miheme dibînim.

Ya rast: Ez Leylayê/Leylê dibînim
Ya xelet: Ez Leyla dibînim.

Ya rast: Aleksî got: Ez Lîsayê dibînim.
Ya xelet: Aleks got: Ez Lîsa dibînim.

Nexwe çima tewang bila bête bi kar anîn? Dema ko kesek bibêje: Ew kurekê zana ye. Em dê çawa bizanin navê babê wî Zana ye an jî ew kurekê zana ye? Lê dema ko bête gotin: Ew kurekê Zanayî ye hemî kes dê bizane ko navê babê wî kurî Zana ye.

An jî dema ko bête gotin temaşevanên tropîko, gotina “tropîko”yê weke rengdarekê ye weke bibêje: temaşevanên delal, temaşevanên baş û hwd. Divêt bigota temaşevanên Tropîkoyê. An jî di gotina “deriyê nan “ de mirov dibêjit qey derî ji nanî çêbûye. Lê gotina (wekî bibêje deriyê darçderiyê hesin…) deriyê nên/nanî biya me dê bizaniya “deriyê bo nanpeydakirinê ye.”

Nimûneyeka ji dîwana Melayê Cizîrî:

Tali’ ko têt û furset, muhlet li nik heram e.
Min ‘umrê Nûhî nîne wer saqiyo bilez xweş (1)

Melayî jî gotiye ‘umrê Nûhî û ne gotiye ‘umrê Nûh (di klasîkên me de mînakên vê gelek in. Min bo bibe mestere ev mînak tenê da)

Ez ne zimanzan, pispor an jî tiştekê dî me lê belê bo piştgiriya kurdîaxêv, dublajçêker û hwd. min hindek gotin, îdyom û gotinên pêşiyan yên ko wergêra wan zehmet in bo we amade kirine. Ka kerem bikin bixwînin.

Tirkî: Sağ gösterip sol sallıyor.
Kirmancî: Nanê Îsayî dixwe selewatan li ser Musayî tîne.

Tirkî: İnada girdi.
Kirmancî: Ket rikê

Tirkî: Başından savdı.
Kirmancî: Ji rûyê xwe kir.

Tirkî: Kafamın tasını attırdı.
Kirmancî: Avêt ceyndika/cêndika min.

Tirkî: Bana laf soktu.
Kirmancî: Gotingezkî li min kir

Tirkî: Benî takmadı.
Kirmancî: Ti pîşe/pakî li min nekir.

Tirkî: Hoca bana taktı.
Kirmancî: Mamosteyî kirija xwe da min.

Tirkî: Son pişmanlık fayda etmez.
Kirmancî: Piştî tirê kezî kurê

Tirkî: Açlıktan karnım zil çalıyor.
Kirmancî: Ji birça kefçika dilê min diêşe.

Tirkî: Her işe burnunu sokuyorsun.
Kirmancî: Kî zava be tu birazava yî/ tu xwêya hemî giraran î.

Tirkî: Meydanı boş buldu.
Kirmancî: Dema ko pisîk/kitik ne li malê be navê mişkî Evdirehman e.

Tirkî: Kaderinle oynuyorsun.
Kirmancî: Tu stoyê/stuyê xwe kêrê ve tînî.

Tirkî: Sen de boş değilsin
Kirmancî: Tu jî nanê xwe ziwa naxwî

Tirkî: Havasından geçilmiyor.
Kirmancî: Dibêje qonê pey min neyêt bêhn ji têt

Tirkî: Battı balık yan gider.
Kirmancî: Ji bangurî/bangerî zêdetir ser beytakê de nayêt./ piştî ko ava da serî çi bostek
çi çar tilî.

Tirkî: Boşa kürek çekiyorsun
Kirmancî: Tu paleyê pûşî yî.

Tirkî: Kirkindan sonra saz çalınmaz
Kirmancî: Gayê pîr naçe ber nîr.

Tirkî:Yediden yetmişe
Kirmancî: Ji şîrî heta pîrî.

Tirkî: Ummadık taş baş yarar.
Kirmancî: Pisîka/kitika miskîn hestiyê mezin direvîne.

Tirkî: Sağı solu belli olmaz.
Kirmancî: Liva nîskê ye ne ber e û ne pişt e.

Tirkî: Ne umdu ne buldu
Kirmancî: Pey bêhna/bîna kebabê çûl i ser daxdana keran ve bû.

Tirkî: Götü kalktı
Kirmancî: Ji ser paça xwe çû.

Tirkî: Ödüm koptu
Kirmancî: Zeravê min qetiya.

Tirkî:Senden nefret ediyorun
Kirmancî: Hişê min ji te diçe.

Tirkî: Burnundan soluyor
Kirmancî: Hima xwê dixwe û avê di ser de dike.

Tirkî: Bardağı taşıran son damla oldu
Kirmancî: Kêr giha hestiyî

Tirkî: Tükürdüğümü yalamam
Kirmancî: Ez nakim û lê banakevim

Tirkî: Dünden raziyim
Kirmancî: Mirîkar im.

Tirkî: Zoruma gîttî
Kirmancî: Tena min re çû.

Tirkî: Canım sıkılıyor
Kirmancî: Bêhna min teng dibe/bêhntengî min digire.

Tirkî: Kendine iyi bak
Kirmancî: Qedrê xwe bigire.

Tirkî: Tîmsah gözyaşları döküyor
Kirmancî: Di binê fîstanî de heft kirasan diqetîne.

Tirkî: Gıcıklık yapma
Kirmancî: Zinxîtiyê neke.

Tirkî: Gözlerini kin bürümüş
Kirmancî: Çavsorî lê ketiye.

Tirkî: Sütten çıkmış akkaşık mısın
Kirmancî: Ma tu mastê ne-şkandî/ne-şkênandî yî.

Tirkî: Har vurup harman savurma
Kirmancî: Heke hebe şilûmilo nebe keserûkulo.

Tirkî: Yalancının mumu yatsıya kadar yanar.
Kirmancî: Werîsê virê/derewê kurt e.

Tirkî: Su uyur düşman uyumaz
Kirmancî: Rih dibe bost dijmin nabe dost.

Tirkî: Balık baştan kokar
Kirmancî: Serkanî zelal be dûvkanî ji xwe zelal dibe

-----------------------------------

Nivîskar: MIRAD GUNDIKÎ - newa@nefel.com
Weşandin: 2009-06-24
Xwendin: 18980