Nefel

[ YEKŞEM, 2024-12-22 ] [ BIKE MALPERA DESTPÊKÊ ] [ BÊXE NÊV BIJAREYAN ] [ KONTAKT ] [ INFO ] [ LÊGERÎN & ARŞÎV ]

DESTPÊK

	Nûçe

	Nivîsar

	Kulturmagazîn

	Hevpeyvîn

	Kolumnîst

	Ewrokurd

	E-Pirtûk

	Lîteratûr

	Ziman

	Muzîk

	Foto

	Lînk

E-POSTEYA TE

	Nav (Username)



	Şîfre (Password)





	»E-posteyeka nû bo xwe qeyd bike

REKLAM

KOLUMNÎST

Pirsa gel yan pirsa hevwelatîyan e?

STOCKHOLM, 22/12 2005 — Heger mirov opozisyona Sûrîyê bi xelkê ve bide nasîn divêt berî her tiştî mirov bernameya (programa) wê ya sîyasî û helwêstên wê yên di daxuyanîyan û belavokan de ronî û diyar dibin bi çavên rexnegirî bixwîne. Di sala 2001ê de Kombûna Niştimanî ya Demokrat li Sûriyê, beşeke mezin ji opozisyonê, bernameya xwe ya sîyasî belav kir. Di vê nivîsê de ez nikarim xal bi xal, hûr û kûr li vê bernameyê bikolim ji ber derfeta min teng e û amanca nivîsa min ne ew e.

Lê belê ez dê li ser hin amanc û daxwazên vê kombûnê yên der heqê gelê kurd de ne rawestim û analîz bikim. Ji ber ko tevgera kurd ya sîyasî, di van salên dawî de, bi germî nêzîkahîyê li vê kombûnê dike û dixwaze beşdarî çalakîyên wê bibe.

Di beşa amanc û daxwazîyên giştî de, xala sisê li ser wekhevîyê ye. Di vê xalê de nivîsandîye ko divêt newekhevî, kêmkirina mafên hevwelatîyan, êrîşa li ser azadîyên giştî û teybetî bêt qedexekirin. … divêt hemû siyasetên jihevcudakirinê der heqê hevwelatîyên ne ereb, bi teybetî hevwelatîyên kurd, bêt rakirin…pirsa kesên ji cinsîyê (nasnameyê) mehrûm in, li gorî prînsîpên niştimanî û mirovatî bêt çareserkirin. Wekî em dibînin pirsa kurdî li Sûrîyê ne pirsa gelekî ye lê belê pirsa hevwelatîyan e. Pirsa bêhtir ji du milyonan kurd dibe pirsa mafên hevwelatîyan. Bi nêrîna min ev program ji programa beesîyên rejîma Esed û gotinên Esed (law) ne pêşketîtir e.

Di 16ê meha şeşê, sala 2003ê de vê kombûnê daxuyanîyek ji bo gelê Sûrîyê belav kir. Ev daxuyanîya ha hemû li ser filistînî û iraqîyan e. Kombûna Niştimanî ya Demokrat li Sûriyê rizgarkirina gelê Iraqê ji rejîma Sedamî tawan bar dike û navê wê dike dagîrkirin. Ev kombûn şerê terorîstan li Iraqê pîroz dike, pesnê wan dide û li kuştîyên wan wekî şehîdan dinêre. Ev helwêsta ha helwêsta şovenên ereban e, bi hemû beesî, nasirî û komunîstên xwe ve. Helwêsta gelê kurd ew e ko hatina Emerîka gelê Iraqê, bi teybetî gelê Kurdistanê ji şoven û faşîstan rizgar kir. Dema ez dibêjim gelê kurd mebesta min gelê kurd li her çar parçeyê Kurdistanê ye.

Di 17ê meha çarê, sala 2005ê de vê kombûnê daxuyanîyeke din ji bo gelê Sûrîyê belav kir. Di vê daxuyanîyê de nivîsandîye ko di warê guhertineke demokratîk divêt pirsên ko hevwelatîyên kurd ên sûrî jê merezdarî bûne çareser bibin û divêt hemû cûreyên tadê û zererên ko encamên çareserkirina şoven û biqisûr bûn, li ser bingehê mafên hevwelatîyê yên bi hemû hevwelatîyên din re wekhev in rabin. Dibe ko cara pêşî ye ko basa siyaseta şoven dibe û dibe ko mirov li vira dibêje qey hinek pêşketin di nêrînên vê kombûnê de peyda dibin. Lê pirs dîsan jî pirsa hevwelatîyan e û ne pirsa gelekî ye. Dîsan jî ez ji kurdan dipirsim: gelo beesî û nasirîyên vê kombûnê li xwe mikur tên ko ew bûn yên ev siyaset der heqê gelê kurd li Sûrî û Iraqê damezrand? Gelo ew dikarin vê dîrokê tawanbar bikin û soz bidin ko careke din ev siyaset dubare nabe?

Ez dixwazim vekirî bêjim ko ev beşê ha ji opozisyona Sûrîyê der heqê gelê kurd de ne demokratîk e. Ev kombûna ha ji bîr dike ko ji gelê kurd, ne tenê li Sûrîyê lê belê li her sê parçê din jî, nehatîye pirsîn ko çi dixwaze û çawa dixwaze derdê xwe çareser bike. Ji bîr dikin ko gelê kurd çi rojan nexwestîye bi qîm û reza xwe ne bi ereban, ne bi turkan û ne bi farisan re bije. Ji bîr dikin ko sînorên ko kurd roja îro tê de dijîn ne bi viyana wan hatine çêkirin. Pêwîst nake ez bêjim ko ew ne ji bîr dikin lê naxawzin bînin bîra xwe.

Di gel ko ev pirsên ha girîng in û nabe ko tevgera gelê kurd li Sûrîyê di ser guhên xwe re bavêje, ez nabêjim ko hevkarîya tevgera gelê kurd li Sûrîyê bi opozisyona sûrî re ne rast e. Ev hevkarî dikare pirsa gelê kurd li Sûrîyê bi pêş ve bibe û gurr bike. Ev hevkarî dikare tevgera gelê kurd li Sûrîyê bide serhev, rêxistinên wê nêzîkî hev bike û bernameya siyasî ya tevgera kurd xurttir bike.

Ta nuha min qala beşê sekularîst (ilmanî) ji opozisyona sûrî kirîye. Lê beşeke xurt ji vê opozisyonê olî (dînî) ye. Ev beşa ha dê bibe babeta dûrbîna bê.

-----------------------------------

Nivîskar: SELAM NÛMAN
Weşandin: 2005-12-22
Xwendin: 10037