STENBOL, 2/10 2012 — Beşdarbûna serokê Kurdistanê Mesûd Barzanî ya di kongreya çarê ya AK Partiyê de “flaşeke” sereke bû bo hemî medyaya Tirkiyeyê. Di nêv zêdetirî 100 nûnerên welatên bîyanî de ew stêra herî li pêş bû. Wî bi kurmanciya xwe ya pak û zelal xîtabî kongreyê û kurdan û tirkan kir, di heqê çend mijarên sereke de jî mesajên giring dan.
Pêşiyê dixwazim çend gotinan di heqê axaftina Erdoganî ya di kongreyê de kirî bêjim. Ew tam 2 saet 27 deqîqeyan axivî, ji dirêjiya axaftinê jî diyar e ko axaftineka gelek berbelav bû, hemasetek ji hezar ejdadan heta hemî milkên ko osmaniyan dagir kiribûn, li ser ti mijarên bingehîn tîr nebû. Li gorî qenaeta min ev axaftina Erdoganî destpêkek ya amadekirina xwe ya bo namzetiya serokkomariyê bû.
Her bi ya min Erdogan bi vê mebestê, ji bo dilê derdorên nijadperestên tirk ji xwe nehêlê, di dema binavkirina serokê Kurdistanê de navê Kurdistanê neanî ziman got: ”Rêzdar serokê serweriya herêma Iraqê Mesûd Barzanî”
Hemî protokolên fermî yên Tirkiyeyê yên digel serweriya Kurdistanê di bin tîtela “Kurdistan Regional Government - Hikumeta Herêma Kurdistanê” de tên kirin, lê diyar e ko Erdoganî di kongreyê de, di vê mijarê de “adaba dewletê” jî li gorî armanca xwe ya serokkomariyê ”eyar” kir.
Lê her çi dibe bila bibe ji rûdanên şeklî, rûberî zêdetir ya gring kakil û esasê mijarê ye. Mesûd Barzanî di Rojhilata nêvê de êdî xwedî hêzaka mezin e. Hêz aborî ye, pere ye, organîzasyon e. Tê pêşbînî kirin ko ta sala 2018-yê tenê ticareta Tirkiyeyê ya digel Kurdistanê bigihî asteya 85 milyar dolarî. Di warê dîplomatîk û siyasî de jî serweriya Kurdistanê di herêmê de êdî xwedîya roleke sereke ye, ji aliyê parastina asayişê ve jî her wesa.
Hêz dema ko ne li ser bingeheke rawa be, binîvala ye û her gav dikare birûxe. Mesûd Barzanî serokekê hilbijartî ye ko ji aliyê miletê kurd ve hatiye hilbijartin û di nav miletê kurd de jî mirovê herî zêde jê tê hez kirin e.
Rawabûna navxweyî tenê têrê nake, divê ev rawabûn digel rawabûna cihanê û nêvdewletî jî guncayî be. Ji Washington, Londra, Moskowa ta Pekînê lîderên cihanê yên ko çavên wan li ser rûdanên Rojhilata-nêvê ne, çavê wan hemiyan li helwêst û dîtina Mesûd Barzanî ye. Tişta ko paşeroj û stêra miletekê geş dike hêz û rawabûn e.
Ji sedema vê hêz û rawabûnê ye ko Mesûd Barzanî li Enqereyê di kongreya partiya hikumran de jî lîderê herî li pêş bû. Li Enqereyê li kongreya partiya hikumran de axaftina wî ya bi kurdî (kurmancî) bi serê xwe mesajeka gelek giring bû; bilindkirina asta kurdiyê û rûmeta miletê kurd bû.
Mesûd Barzanî di axaftina xwe de çend mesajên gring dan:
1. Ji kurdan re got; riya yekane ya bicihanîn û biserketina doza miletê kurd riya aştiyane û demokratîk e, tundutîjî, şer tenê arîşeyên doza miletê kurd zêde û dijwar dikin, dest ji “aqilê şer berdin” piştgirya rê û metodên demokratîk bikin.
2. Ji tirkan û dewlata tirk re got: Hêza we ya eskerî çi dibe bila bibe ti wateya wê nîne, wate û pîvanên dewletbûnê ew in ko ka dewletek çawa xizmeteke baş bo hemwelatiyên xwe dike û îşaret bi reformên demokratîk yên AK Partiyê kir û got riya ko hon bikarin li ser berdewam bikin riya reformên demokartîk e, ne tehdît û hêza eskerî ye.
3. Xwest peywendiyên Iraqê û Tirkyeyê xweş bibin. Mebesta wî ji peywendiyên Enqere û Bexdeya bû.
Di vê niqteyê de cehwerek dî yê siyaseta Mesûd Barzanî ya hekîmane û bibawer derdikeve pêş. Mele Mistefa Barzanî ti caran doza miletê kurd di eleyhiyê/dijberê miletên cîran de bi kar neanî. Di şerê îsraîlî û ereban de ti caran alîgiriya aliyekê nekir. Hertim siyaseteka rewa, xudanexlaq û bi prensîp meşand. Mesûd Barzanî jî bi serbilindî di heman riyê de dimeşe.
Peywendiyên Enqereyê û Bexdayê di asta herî xerab de ne. Tariq Haşimî ji aliyê Bexdayê ve kendîla dardekirinê di sto de ye, lê ew li Enqereyê wekî “cihgirê serokdewletekê” tê pêşewazî kirin, AK Partiyê ew bi sifetê cihgirê serokkomarê Iraqê di kongreya xwe de kir mêvan. Ev niqteyek balkêş bû.
Her heta niha Nûrî Malikêyê serokwezîrê Iraqê û Erdoganê serokwezîrê Tirkyeyê gotinên di asta dijminiyê de ji hev re gotine. Qenaeta Mesûd Barzanî bi xwe jî ew e ko Malikî dîktatorekî nû ye. Lê tevlî dijberiya Enqereyê û Bexdayê û dijberîya Hewlêr û Bexdayê û başbûna peywendiyên Enqere û Hewlêrê Mesûd Barzanî ev dijberî wekî “fersend” bi kar naîne, ew di nêvbeyna miletên cîran de riya mayînde û rewa esas digire û dixwaze peywendiyên Iraqê û Tirkiyeyê xweş û mayînde bibin.
Wî got em kurd, tirk, faris, ereb birayê yek in, gelek heyf e ko miletên cîranên hev xwîna hev birêjin. Ji vê jî diyar e ko cihê fitne û fesadiyê di siyaseta wî de nîne.
Mesaja çarê ya Mesûd Barzanî di heqê rûdanên li Sûriyeyê de bû, wî rewşa rejîma Sûriyeyê ya xwînî raberî ber çavan kir û got ”em piştgiriya gelê Sûriyeyê yê azadîxwaz dikin” û diyar kir ko wan himbêza xwe ji birayên xwe yên penaberên ji başûrê rojhilatê Kurdistanê re jî vekirine her çi pêwîst be jî ew dê bo wan bikin.
Siyaseta Rojhilata-nêvê hertim bi lîderên firsetçî, durû û derewkar form girtiye, Mesûd Barzanî vî kirasê derewan diqetîne û diavêje, lewma wî li Enqereyê di kongreya AK Partiyê de jî ji hemaseta Erdogan wêdetir îşaret bi reformên AK Partiyê kirine û dikare bike kir.
Di encamê de beşdarbûna Mesûd Barzanî ya kongreya AK Partiyê li Enqereyê gelek gring û pêwîst bû, wekî min li jor jî îşaret pê kir mesajên gelek giring li wir dan. Lewma reaksiyonên dijberî Mesûd Barzanî yên di heqê beşdarbûna wî ya kongreya Ak Partiyê de ko ji baskê nîjatperestên tirkan, ergenekonciyan û ji “aqilê sivik” yê hinek kurdan hatin, ne hêjayî ne ko mirov beramberiyeka wan digel rol, helwest hêz û rewabûna Mesûd Barzanî bike; rolekî dîrokî li ser milê wî ye; ya herî cihê dilxweşiyê ew e ko ew bi xwe jî di ferqa vî rolî de ye û li gorî giraniya vî rolî gava xwe diavêje. Yezdanê dilovan arîkarê wî û miletê wî be!
***
Têbîniya Nefelê: Di kongreya Ak Partiyê de kolumnîstê Nefelê Mihemed Evdila axaftina serokê Kurdistanê Mesûd Barzanî bi awayekê sîmûltan ji kirmancî wergerand bo zimanê tirkî. |
